Alacakayalıların Mekanı

COĞRAFİ KONUM : Alacakaya ,Doğu Anadolu Bölgesinde Doğu Torosların batı kesiminde Elazığ ili hudutları içindedir.
Doğusunda Arıcak,batısında Maden,güneyinde Ergani ve Dicle,kuzeyinde ise Palu ilçeleri yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği 1150 m olup , yüzölçümü 318 km2 dir.İlçe merkezi bir tepe üzerine kurulmuştur.
Alacakaya genel olarak ,dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir.Karasal iklimin hüküm sürdüğü bölgededir.
Kışları karlı ve soğuk, yazları kurak ve sıcak geçer.
Sıcaklık ortalaması Ocak ayı itibariyle 0 – 2 derece, Temmuz ayı itibariyle de 30 – 35 derecedir.İlçeye hakim rüzgarın yönü kuzey batıdır.
TOPRAK VE BİTKİ ÖRTÜSÜ : Alacakaya dik meyilde orta derin, erozyonlu bir toprak yapısına sahiptir.Toprak derinliği azdır.Bu nedenle de bitki örtüsü bakımından zayıftır.
Yer yer küçük çaplı koruluklar gözükse de , bunu ilçe yüzölçümü ile kıyasladığımız zaman pek fazla bir yekün tutmadığı görülmektedir.
Bundan başka çay ve dere yataklarının kenarlarında söğüt ve kavaklıklar görülmektedir.
Alacakaya’nın dağ ve tepeleri bahar yağmurlarının yağmasıyla yeşillenen, yaz aylarında da yağmurların kesilmesi ile kuruyan bozkırlarla örtülüdür.
19 ncu yüzyılın başlarında Maden’deki bakır cevherinin odundan elde edilen ısı ile eritilmesi sonucu, yöredeki ormanlar acımasızca tüketilmiştir.
Sosyal yapı
Sosyal fonksiyonlar da bir yerleşmeye merkezlik özelliği veren unsurlar arasında yer almalıdır. Sosyal tesisler yalnızca yerleşme(şehir) merkezindeki nüfusa hizmet için değil, köylere ve yakın çevreye ait hizmet götürmek mecburiyetindedir. Bilindiği gibi şehir; doktorları, eczaneleri, dispanserleri ve hastaneleri ile bütün çevresinde belli bir bölgenin sıhhi bölgesidir. (KARABORAN, H.H, 1989, S.90)
Sağlık Yapısı
Sosyal tesisler olarak Alacakaya'da bulunan sağlık kuruluşları bugün sayı olarak gerekse donanım açısından ve yeterli personel sayısı bakımından olumlu bir görünüm sunmamaktadır.
İlçe merkezinde bulunan Alacakaya Sağlık Ocağı 4 doktor, 3 ebe, 3 hemşire. 3 sağlık memuru, 1 şoför, 2 hizmetli ile halka hizmet vermektedir. Ancak şunu belirtmek gerekir ki ağır yaralı hastalara müdahale edecek donanım olmadığından hastalar il merkezine veya Diyarbakır'a sevk edilmektedir. Bu da hastaların zamanında hastaneye yetiştirilmesinde problemler doğurmaktadır. Bundan dolayı ilçe merkezine Devlet Hastanesinin kurulması şarttır.
İlçe merkezinde sadece 1 tane eczane bulunmakta olup, halkın ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte değildir.
Ekonomik Yapı
İlçe merkezinin ekonomik fonksiyonunu günümüzde küçük çapta iş yerleri, mermercilik faaliyetleri oluşturmaktadır.
Krom üretim faaliyetlerinin durdurulmasıyla ekonomik fonksiyonlar azalmaya -ıslamış, buna karşılık mermer üretiminin artmasıyla biraz kıpırdanma görülmektedir.